YARGITAYDA KARAR DÜZELTME USULÜ.

[teoman]

ÜÇÜNCÜ KISIM
Olağanüstü Kanun Yolları

BİRİNCİ BÖLÜM
Karar Düzeltme ve Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcısının İtiraz Yetkisi

Bölge adliye mahkemelerinde karar düzeltme
Madde 339- Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin 317 nci maddenin ikinci fıkrasında yazılı kararlarına karşı karar düzeltmesi usulü, ancak hükmün ve kararın özüne ve niteliğine doğrudan doğruya etkili olmak üzere istinaf dilekçesi veya beyanında ya da tebliğnamede belirtilmiş bir hususun göz önüne alınmayarak değinilmemiş olması hâllerinde geçerlidir.

Bölge adliye mahkemelerinde karar düzeltme usulü
Madde 340- Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısı, kararı vermiş bulunan bölge adliye mahkemesi ceza dairesinden karar düzeltme isteyebilir.
İlgililer, doğrudan doğruya veya yerel Cumhuriyet savcısı aracılığı ile karar düzeltme isteminde bulunması için bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısına başvurabilirler. Yerel Cumhuriyet savcısı ilgililerin başvurusunu yazılı düşüncesini de belirterek bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısına gönderir; aynı konuda re’sen de istemde bulunabilir.
Hükümlü aleyhine karar düzeltme, ikinci fıkradaki hâller dahil olmak üzere, bölge adliye mahkemesi ceza dairesinin kararının bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığına verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde istenebilir.
Hükümlü lehine karar düzeltme istemi süreye bağlı değildir.
İlgililerin veya yerel Cumhuriyet savcısının başvuruları infazın geri bırakılmasını gerektirmez. Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısı, re’sen istemde bulunduğunda veya yerel Cumhuriyet savcısının istemi üzerine evrakı inceledikten sonra düzeltme istemini uygun görürse, infazın geri bırakılmasına karar verir. Her iki hâlde de karar, evrakı gönderen yerel Cumhuriyet savcısına derhâl bildirilir.
Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcısının istemi reddi hâlinde ilgililer, ancak yeni nedenlerle istemlerini yenileyebilirler.
İstem, bölge adliye mahkemesi ceza dairesi tarafından reddolunduğunda bir daha karar düzeltme isteminde bulunulamaz.


Yargıtayda karar düzeltme

Madde 341- Yargıtay ceza dairelerinin veya Ceza Genel Kurulunun kararlarına karşı karar düzeltmesi usulü, ancak hükmün ve kararın özüne ve niteliğine doğrudan doğruya etkili olmak üzere temyiz dilekçesi veya beyanında ya da tebliğnamede belirtilmiş bir hususun Yargıtayca göz önüne alınmayarak değinilmemiş olması hâllerinde geçerlidir.


Yargıtayda karar düzeltme usulü

Madde 342- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, kararı vermiş bulunan Yargıtay ceza dairesi veya Ceza Genel Kurulundan karar düzeltme isteyebilir.
İlgililer, doğrudan doğruya ya da yerel Cumhuriyet savcısı veya bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcısı aracılığı ile karar düzeltme isteminde bulunması için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına başvurabilirler. Yerel Cumhuriyet savcısı veya bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcısı; ilgililerin başvurusunu yazılı düşüncesini de belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına gönderir; aynı konuda re’sen de istemde bulunabilir.
Hükümlü aleyhine karar düzeltme ikinci fıkradaki hâller dahil olmak üzere, özel daire veya Ceza Genel Kurulu kararının Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde istenebilir.
Hükümlü lehine karar düzeltme istemi süreye bağlı değildir.
İlgililerin veya Cumhuriyet savcısının başvuruları infazın geri bırakılmasını gerektirmez. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, re’sen istemde bulunduğunda veya Cumhuriyet savcısının istemi üzerine evrakı inceledikten sonra düzeltme istemini uygun görürse, infazın geri bırakılmasına karar verir. Her iki hâlde de karar, evrakı gönderen Cumhuriyet savcısına derhâl bildirilir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının istemi reddi hâlinde ilgililer, ancak yeni nedenlerle istemlerini yenileyebilirler.
İstem, Yargıtay ceza dairesi veya Ceza Genel Kurulu tarafından reddolunduğunda bir daha karar düzeltme isteminde bulunulamaz.


Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi

Madde 343- Yargıtay ceza dairelerinden birinin kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, ilâmın ve eğer karar düzeltme isteminde bulunmuşsa buna ilişkin daire kararının kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Ceza Genel Kuruluna itiraz edebilir.

İKİNCİ BÖLÜM
Kanun Yararına Başvurma


Kanun yararına bozma

Madde 344- Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.
Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.
Bozma nedenleri,
1. 232 nci maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.
2. Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
3. Davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise, aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez.
4. Hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Yargıtay ceza dairesi doğrudan hükmeder.
Bu madde uyarınca verilen bozma kararına karşı direnilemez.


Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının kanun yararına başvurması

Madde 345- 344 üncü maddede belirtilen yetki, aynı maddenin dördüncü fıkrasının (4) numaralı bendindeki hâllere özgü olmak üzere ve kanun yararına olarak re’sen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından da kullanılabilir.
344 üncü madde gereğince Adalet Bakanı tarafından başvurulduğunda bu yetki, artık Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından kullanılamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yargılamanın Yenilenmesi


Hükümlü lehine yargılamanın yenilenmesi nedenleri

Madde 346- Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, aşağıda yazılı hâllerde hükümlü yararına olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülür:
1. Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa,
2. Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa,
3. Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise,
4. Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile bozulmuş ise,
5. Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
6. Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması. Bu hâlde, yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.


İnfazın geri bırakılması veya durdurulması

Madde 347- Yargılamanın yenilenmesi istemi hükmün infazını ertelemez. Ancak mahkeme, infazın geri bırakılmasına veya durdurulmasına karar verebilir.


Yargılamanın yenilenmesine engel olmayan hâller

Madde 348- Hükmün infaz edilmiş olması veya hükümlünün ölümü, yargılamanın yenilenmesi istemine engel olmaz.
Ölenin eşi, üstsoyu, altsoyu, kardeşleri yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilirler.
İkinci fıkrada sayılan kişilerin yokluğu hâlinde, Adalet Bakanı da yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilir.


Sanık veya hükümlünün aleyhine yargılamanın yenilenmesi nedenleri

Madde 349- Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış olan bir dava aşağıda yazılı hâllerde sanık veya hükümlünün aleyhine olarak yargılamanın yenilenmesi yolu ile tekrar görülür:
1. Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine ileri sürülen ve hükme etkili olan bir belgenin sahteliği anlaşılırsa,
2. Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek nitelikte olarak görevlerini yapmada sanık veya hükümlü lehine kusur etmiş ise,
3. Sanık beraat ettikten sonra suçla ilgili olarak hâkim önünde güvenilebilir nitelikte ikrarda bulunmuşsa.


Yargılamanın yenilenmesinin kabul edilmeyeceği hâl

Madde 350- Kanunun aynı maddesinde yer almış sınır içinde olmak üzere cezanın değiştirilmesi amacıyla yargılamanın yenilenmesi kabul edilemez.
Hatanın giderilebilmesini sağlayacak başka bir yol varsa, yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez.

Bir suça dayanan yenileme istemlerinin kabulü koşulları

Madde 351- Bir suç iddiasına dayandırılan yenileme istemi, ancak bu fiilden dolayı kesinleşmiş bir mahkûmiyet hükmü verilmiş veya mahkûmiyeti gerektirecek nitelikte kuvvetli delil bulunmaması dışında bir nedenle ceza soruşturmasına başlanamamış veya sürdürülememişse kabul edilebilir. Bu madde, 346 ncı maddenin (5) numaralı bendinde yazılı hâlde uygulanmaz.


Yenileme istemi hakkında uygulanacak hükümler

Madde 352- Kanun yollarına başvurma hakkındaki genel hükümler, yargılamanın yenilenmesi istemi hakkında da uygulanır.
Yargılamanın yenilenmesi istemi, bunun yasal nedenleri ile dayandığı delilleri içerir.


Yenileme isteminin kabule değer olup olmadığı kararı ve mercii

Madde 353- Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir.
334 üncü madde gereğince Yargıtayın doğrudan hüküm kurduğu hâllerde de hükmü vermiş olan mahkemeye başvurulur.
Yargılamanın yenilenmesi isteminin kabule değer olup olmadığına dair olan karar, duruşma yapılmaksızın verilir.


Yenileme isteminin kabule değer görülmemesi nedenleri ve kabulü hâlinde yapılacak işlem

Madde 354- Yargılamanın yenilenmesi istemi, kanunda belirlenen şekilde yapılmamış veya yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir neden gösterilmemiş veya bunu doğrulayacak deliller açıklanmamış ise, bu istem kabule değer görülmeyerek reddedilir.
Aksi hâlde yargılamanın yenilenmesi istemi, bir diyeceği varsa yedi gün içinde bildirmek üzere Cumhuriyet savcısı ve ilgili tarafa tebliğ olunur.
Bu madde gereğince verilen kararlara itiraz edilebilir.


Delillerin toplanması

Madde 355- Mahkeme, yargılamanın yenilenmesi istemini yerinde bulursa delillerin toplanması için bir naip hâkimi veya istinabe olunan mahkemeyi görevlendirebileceği gibi; kendisi de bu hususları yerine getirebilir.
Delillerin mahkemece veya naip hâkim tarafından veya istinabe suretiyle toplanması sırasında, soruşturmaya ilişkin hükümler uygulanır.
Delillerin toplanması bittikten sonra Cumhuriyet savcısı ve hakkında hüküm kurulmuş olan kişiden yedi günlük süre içinde görüş ve düşüncelerini bildirmeleri istenir.

Yenileme isteminin esassız olmasından dolayı reddi, aksi takdirde kabulü

Madde 356- Yargılamanın yenilenmesi isteminde ileri sürülen iddialar, yeterli derecede doğrulanmaz veya 346 ncı maddenin (1) ve (2) numaralı bentleri ile 349 uncu maddenin (1) numaralı bendinde yazılı hâllerde işin durumuna göre bunların önce verilmiş olan hükme hiçbir etkisi olmadığı anlaşılırsa, yargılamanın yenilenmesi istemi esassız olması nedeniyle duruşma yapılmaksızın reddedilir.
Aksi hâlde mahkeme, yargılamanın yenilenmesine ve duruşmanın açılmasına karar verir.
Bu madde gereğince verilen kararlara karşı acele itiraz yoluna gidilebilir.

Duruşma yapılmaksızın yenileme isteminin incelenmesi

Madde 357- Hükümlü ölmüşse mahkeme yeniden duruşma yapmaksızın gerekli delilleri topladıktan sonra hükümlünün beraatine veya yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verir.
Diğer hâllerde de mahkeme, bu hususta yeterli delil varsa Cumhuriyet savcısının uygun görüşünü aldıktan sonra duruşma yapmaksızın hükümlünün derhâl beraatine karar verir.
Mahkeme beraat kararı ile beraber önceki hükmün iptalini de karar altına alır.
Yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan kimse isterse, gideri Devlet Hazinesine ait olmak üzere önceki hükmün iptaline ilişkin karar Resmî Gazete ile ilân olunacağı gibi mahkemenin takdirine göre diğer gazetelerle de ilân edilebilir.


Yeniden duruşma sonucunda verilecek hüküm

Madde 358- Yeniden yapılacak duruşma sonucunda mahkeme, önceki hükmü onaylar veya hükmün iptali ile dava hakkında yeniden hüküm verir.
Yargılamanın yenilenmesi istemi hükümlünün lehine olarak yapılmışsa, yeniden verilecek hüküm önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır bir cezayı içeremez.